ప్రేమ - అనుబంధం - మోహం

  

భగవద్గీతలోని మొట్టమొదటి అధ్యాయం అర్జున విషాదయోగంగా చెప్పారు. ఈ విషాదం ఎక్కడనుంచి వస్తుంది. మనము రోజు చేసే పనులు చాలావరకు వాటంతట అవే జరిగిపోతూవుంటాయి. క్షణాలు, గంటలు, రోజులు, నెలలు, సంవత్సరాలు గడిచిపోతాయి. కాని అన్ని రోజులు మనవి కావు, ఎక్కడో మనకు ప్రతికూలంగా ఉండేవి జరుగుతాయి. అక్కడే మనకు బాధ, దుఃఖం కలుగుతాయి. ఒక్కోసారి మనవారు అనుకొనే వాళ్ళతోనే సమస్యలు వస్తాయి. ఇవి నిజంగా సమస్యలేనా? లేక ప్రతికూల పరిస్థితులా!

మొదటి అధ్యాయంలో మనం నేర్చుకోవాల్సిన అంశాలు ఏమిటో ఇప్పడు చూద్దాము. 

జీవన సమరంలో ప్రేమ, అనుబంధం, మోహం అనే వాటికి అర్ధం తెలుసుకొని, అవి మనలను ఎలా భ్రమలో పడేస్తున్నాయో తెలుసుకోవాలి. 

ఈ అనుబంధం మోహము అవ్వడానికి కారణాలు ఏమిటి ?

ఈ అనుబంధము, మోహము ఎందుకు మనలను భయానికి, కోపానికి, మరియు దుఃఖానికి గురి చేస్తాయి?

మనం సమస్యల్లో ఉన్నప్పుడు, డీలా పడకుండా వాటిని సమయస్ఫూర్తితో ఎలా ఎదుర్కోవాలి?

ప్రేమ: ఇది స్వచ్ఛమైనది. దీనితో ఏ బాధ, దుఃఖం ఉండవు. ఎందుకంటే దీనిలో స్వార్ధం లేదు. ఎవరినుంచి ఏమి ఆశించదు. ఇది పంచేదే కాని, తీసుకొనేది కాదు. ప్రేమను ఇంకొకరినుంచి పొందవచ్చు కాని అది తరువాత ఉండదేమో అనే ఆలోచన ఉంటుంది. 

అనుబంధం: ఇది శరీర పరంగా కాని, మానసికంగా కాని ఏర్పడుతుంది. బిడ్డకు తల్లిగర్భంలో ఉండగానే అనుబంధం, తరువాత ఈ శరీరానికి సంబందించిన వారందరితో అనుబంధం. భార్య బిడ్డలతో అనుబంధం. మనకు ఇష్టమైన వాళ్ళతో అనుబంధం. ఇక్కడ కూడా చాలావరకు సమస్య ఉండదు. మన బాధ్యతలను ఎంత వరుకు నిర్వర్తించాలో అర్ధం చేసుకొంటే దుఃఖం అనేది మన జోలికి రాదు. వీటన్నిటిని మించి మనం మన శరీరంతో అనుబంధం ఏర్పరుచుకొంటాము. నేను అనే భావనను అన్ని అనుబంధాలకన్నా అతీతంగా ఉంచుతాము. నాకు కష్టం కలగనంతవరుకు ఎన్ని సమస్యలకైనా సమాధానం చెప్పగలము. నా వరకు వస్తే అప్పడు మొదలవుతుంది జీవన సమరం. 

మోహం: ఈ జీవన సమరంలో "నేను- నాది" అనే వాటి ఉనికికి ఎప్పుడైతే అడ్డు తగులుతుందో అప్పుడు నిజమైన వ్యక్తిత్వం బయటపడుతుంది. దీనిలోనుంచే కంగారు, కోపం, భయం, బాధ, ద్వేషం, పగ, నిస్సహాయత, న్యూనత ఇలా ఎన్నో భావాలు వ్యక్తం అవుతాయి. ఇవి ఏర్పడినప్పుడు మనం ఎలా ప్రవర్తిస్తాము అన్నదాని మీద  మన జీవితం ఆధారపడి ఉంటుంది. ఆధ్యాత్మికంగా చెప్పుకుంటే ఈ భావాలే వాసనలై మనలను జన్మ జన్మలకు వేధిస్తాయి. అందుకే అర్జునుడు భగవద్గీత అంతా చెప్పిన తర్వాత "నాకు మోహం తొలిగింది కృష్ణా, ఇక యుద్ధం చేస్తాను" అని చెప్పాడు. 

భగవద్గీతలో మొట్టమొదటి శ్లోకం ఇలా ఉంటుంది. 

ధర్మక్షేత్రే కురుక్షేత్రే సమవేతా యుయుత్సువః !

మామకాః పాండవాశ్చైవ కిమకుర్వత సంజయ !!

ఇక్కడ ధృతరాష్ట్రుడు మామకాః అనే పదాన్ని వాడాడు. అంటే నా వాళ్ళు, నా కుమారుడి తరుపున యుద్ధం చేసే వాళ్లు. పాండవులు కూడా తన వాళ్ళే కాని వారు తన తమ్ముడు కొడుకులు. శరీర పరంగా అందరితో అనుబంధం ఉంది కాని తన కొడుకుల పట్ల మోహం. ఆయనకు ధర్మం ఏమిటో తెలుసు కాని పుత్ర ప్రేమ అనే మోహం అడ్డుపడింది. యుద్ధంలో తన వారందరూ చనిపోయిన తరువాత తన శరీరంపై తనకు మోహం. అందుకే రాజ్య భోగాలను ఒక పట్టాన వదలివెళ్లలేక పోయాడు. ఇక్కడ మనం అర్ధం చేసుకోవాల్సింది కేవలం నా వారి మీద ప్రేమ కాదు మనలను మోహంలో పడేసేది, నేను - నాది అన్న భావనే మనలను దుఃఖసాగరంలో ముంచేది. 

అర్జునుడు కూడా చాలామందిని ఇదివరకు సంహరించాడు కాని తనవాళ్లను చంపాల్సివచ్చేటప్పడికి, తనకు దుఃఖం కలిగింది. శ్రీకృష్ణులవారు కూడా యుద్ధం చేయడం నీ ధర్మం అని చెప్పి అర్జునినికి నచ్చచెప్పివుండచ్చు. కాని అది మాత్రమే చెపితే అతని మోహం తొలగదు. ఈ మోహానికి మూలమైన శరీర-చిత్త భ్రమ ఏదైతే ఉందొ దాన్ని తొలిగించాలి. అందుకే భగవద్గీత అంతా చెప్పాల్సి వచ్చింది. 

మన సమస్యలకు పరిష్కారం కావాలి అంటే మనమే మారాలి. మన చుట్టూ వుండే ప్రపంచం మారదు. మనం జీవితాన్ని సరైన కోణంలో చూడాలి. పరిస్థితులకు అనుగుణంగా మనమే మారాలి. సత్యంనుంచి దూరంగా వెళ్ళకూడదు. మనకంటే ముందు ఎంతో మంది పుట్టారు కాలంలో కలిసిపోయారు. మనం లేక పోయినా ఈ ప్రపంచం ఆగదు. 

 మనం నేర్చుకోవాల్సిన ముఖ్య విషయం ఏమిటి?

జీవితంలో వచ్చే సమస్యలలో మన కర్తవ్యం ఏమిటో తెలుసుకొని, ధర్మానుసారంగా మన పని మనం చేయడమే. ఎక్కడ నేను - నాది అన్న మోహం మనలను సందిగ్ధంలో ఎలా పడవేస్తుందో అర్ధం చేసుకోవాలి. అప్పుడే మనకు శాశ్వత సుఖం ప్రాప్తిస్తుంది. 

శ్రీ సమర్ధ సద్గురు సాయినాథ మహారాజ్ కి జై !

Moha- What can we learn from Arjuna Vishada Yogam?

The first chapter in Bhagavad-Gita is known as Arjuna Vishada Yoga (Arjuna’s despondency). Where is this despondency coming from? Lots of our daily activities go unnoticed. We do not pay attention to them so much and we just do them. Minutes, Days, years pass by without our knowledge. Not everything goes as we planned. Some of the incidents cause painful memories, long lasting impressions and cause sorrow. People around us, situations, and sometimes our loved ones may be the cause of our sorrows. Are they really problems or antagonistic situations?

What we can learn from the first chapter in Bhagavad-Gita?

To understand the meaning of love, Attachment and Delusion in the battlefield of life.

What are the reasons for the Attachment to be transformed to the level of Delusion?

How this so called Attachment and delusion leads to fear, anger and sorrow?

How can we face these difficult situations in life without losing our sanity?

Love: This is the purest of all. Just love itself does not cause sorrow or unhappiness because pure love does not expect anything in return.  Pure love only knows giving. People can feel the love from someone but they are afraid that they might lose this.

Attachment: This happens through our senses or through the mind. Unborn in the womb of a mother already has some kind of attachment before he comes out into this world. After we are born, we are attached to people by relation, friendship, region etc. This attachment also does not pose problem as long as we are bound by our limitations and follow the rules of society. We just need to fulfill our responsibilities. There is another kind of attachment that is more powerful than any of these attachments and is the root cause of all the other attachments. That is the attachment with the body. When we usually talk about ourselves we are talking about the Body. This feeling of “Me and Mine” is kept beyond all the relationships. We can offer all kinds of advice until the problem hits us. Then problem appears to be too big and there begins of battle of life.

Moha (delusion): The real persona comes out when the feeling “Me and mine” is expressed. From this evolves anxiety, anger, fear, jealousy, revenge, helplessness and complacency. Our life will depend on our responses during these special circumstances. These feelings will cause long lasting impressions and they cripple us in this life and future births.  That’s why Arjuna said “Krishna! My moha is removed after listening to your teachings”.  He was then able to participate in the war without any reservations.

The first verse in Bhagavad- Gita goes as follows.

Dharmakshetre Kurukshetre samavetaa yuyutsvah!

Maamakah Pandavaashaiva kimakirvata sanjaya!!

Here Dhrutharashtra used the word “Maamakah” which means his sons, his allies and whoever is representing him in the battlefield. The Pandvas also belong to him and they are his brother’s children. He is related everyone but he has delusional kind of attachment towards his own. He knows that his side is not following the dharma. But he felt Pandavas did not follow the dharma that’s why he said DharmaKshetre – Kurukshetre. He was asking the Sanjaya indirectly, what adharma was done by Pandavas in defeating Bhishma. He was attached to his body after his side lost the war. He could not leave the luxuries of palace life. Here we have to understand that his love towards his side is because of his own infatuation of himself. In a similar way, we all become delusional because of this “Me & Mine” feeling. This in turn creates deeper sorrow and despondency.

Arjuna fought so many wars prior to the battle of Mahabharata. He killed so many out siders in previous wars but when it came to kill his own kith and kin, he was worried about sins. He became despondent all of a sudden. Sri Krishna could have told him to just fight but he had to reveal all the inner secrets of our Upanishads.

If we want to solve our problems we have to learn to change ourselves to the core. The world around us is not going to change but our view of the world has to change. We have to see the world as it is created. Then only we will be closer to the truth.  We should never shy away from the truth. So many came and left in this world but the world never stops.

The fundamental principle that we have to learn in this process:

We have to understand our role in every aspect of our life, every relation, every job, and how much our involvement should be in each interaction. Each interaction needs to be righteous. The so called “Me and Mine” feelings should not trip us into a delusional state. Then only we will realize the ultimate truth that is absolute bliss. 

OM SRI SAMARDHA SAINATH MAHARAJKI JAI!

విషాద యోగం

భగవద్గీతలోని మొట్టమొదటి అధ్యాయం విషాదంతో ప్రారంభం అవుతుంది. మనం మాములుగా అనుభవించేది విషాదము, కానీ దాన్ని యోగంగా ఎలా మార్చుకోవాలో తెలియచెప్పటమే ఈ అధ్యాయము యొక్క ముఖ్య ఉద్దేశము. చూడటానికి చాలా మామూలు కథ లాగా ఉంటుంది కానీ, లోతుగా పరిశీలిస్తే దీంట్లో ఉన్న ఆధ్యాత్మిక తత్త్వం మనకు అర్ధం అవుతుంది. మన జీవితానికి మంచి పునాది వేసి మనలను మంచి బాటలో నడిపించడానికి ఉపయోగపడేట్లు చేసేదే ఈ అధ్యాయం. 

ఈ అధ్యాయంలో మొత్తం 47 శ్లోకాలు ఉన్నాయి. మొదటి శ్లోకంలో ధృతరాష్ట్రుడు యుద్ధ విశేషములను గురించి చెప్పమని సంజయుడిని అడగడంతో ప్రారంభం అవుతుంది. తరువాత దుర్యోధనుడు ద్రోణుని వద్దకు వెళ్లి సేనను గూర్చి మాట్లాడుతూ, యోధుల పేర్లను చెప్పును. అలానే అందరూ వారి వారి శంఖములను పూరించటంతో యుద్ధం ఆరంభము అయినదని గ్రహించిన అర్జునుఁడు తన రధాన్ని ఉభయసేనలమధ్యకు తీసుకు వెళ్ళమని శ్రీకృష్ణుని అర్ధిస్తాడు. అక్కడున్న తన వాళ్ళందరిని చూసి, వీళ్లందరినీ చంపుకొని అనుభవించే ఈ రాజ్యం ఎందుకు ? నన్ను పెంచిన నా పితామహులను, నాకు విద్య నేర్పించిన గురువుని చంపాలా ! అని తన వ్యాకులతను వ్యక్తపరుస్తాడు. యుద్ధం వల్ల జరిగే నష్టాలను చెప్తూ, నేను మరణించవలిసి వచ్చిననూ లేదా త్రిలోకాధిపత్యము వచ్చినను కాని, నేను నా స్వజనాన్ని, ఆచార్యులను చంపుటకు ఒప్పుకోను అని చెప్తాడు. ఇక చివరి శ్లోకాలలో అర్జునుడు ఆయుధాలన్నీ క్రింద పడేసి, రధం వెనుక చతికిలపడిపోయిన విషయం వివరించుచు సంజయుడు అధ్యాయమును ముగించెను.

  

అర్జునుడు గొప్ప వీరుడు. ఎన్నో యుద్ధాలు జయించి అజేయుడుగా నిలిచాడు. రాజసూయ యాగానికి ముందు రాజ్యాలన్నిటిని జయించి చాలా ధనాన్ని తన రాజ్యానికి చేర్చి ధనుంజయడు అనే నామాన్ని ఆర్జించాడు. దేవతలకు సహాయం అవసరం అయినప్పుడు చాలా మంది రాక్షసులను సంహరించాడు. స్వయానా పరమశివుడుతో తలపడ్డ గొప్ప పరాక్రమవంతుడు. ఇంత ధైర్యసాహసాలు కల అర్జునుడు ఇలా ఎందుకు డీలా పడిపోయాడు? తన వారందరితో యుద్ధం చేయాల్సి వచ్చేటప్పటికి తనలో ఈ వ్యాకులత మొదలయ్యింది. ఏ విషయమైనా మన దాకా వస్తే కానీ దాని యొక్క తీవ్రత మనకు అర్ధం కాదు. ఎవరో ఎక్కడో చనిపోతే, అయ్యో పాపం అని అనుకోని మన పనులలో మనం నిమగ్నమవుతాము. కాని అదే మన జీవితంలో మనమే ఈ అనుభవం ఎదుర్కోవాలి వస్తే తల్లక్రిందులైపోతాము. ఇక్కడ అర్జునిని పరిస్థితి కూడా ఇదే. ఇంతకు ముందు చాలా మందిని అర్జునుడు సంహరించాడు, తన వాళ్ళతో యుద్ధం చేస్తే, తనకు పాపమని, కుల నాశనం జరుగుతుంది అని బాధపడ్డాడు. 

  

అర్జునిని విషాదము యోగం ఎలా అయింది. ఎందుకు అంటే తన బాధను సాక్షాత్తు భగవానుడైన శ్రీకృష్ణుని వద్ద వ్యక్త పరిచాడు. మన బాధను ఒక పరిపూర్ణ జ్ఞానవంతుడైన గురువు దగ్గర చెప్పుకుంటే అదే విషాద యోగం అవుతుంది. శ్రీకృష్ణుని మించిన పరమ గురువు ఎవరు ఉంటారు. అందుకే ఈ విషాదంలోనుంచి ఒక జ్ఞానరాజం వెలువడింది. అలానే వాల్మీకిమహర్షికి కూడా విషాదంలోనుంచి ఒక అద్భుత కావ్యం వచ్చింది.  ఒక క్రౌంచ పక్షి బాణం తగిలి తన ఎదురుగా చనిపోయిన తరువాత, దానితో ఉన్న జంట పక్షి కూడా ప్రాణాలు వదిలివేస్తుంది. అప్పుడు అయన నోట్లోనుంచి అప్రయత్నంగా ఒక శ్లోకం వెలువడింది. 

మా నిషాద ప్రతిష్ఠాం త్వమగమః శాశ్వతీః సమాః॥

యత్క్రౌంచమిథునాదేకమవధీః కామమోహితం॥

ఓ కిరాతుడా! నీవు శాశ్వతముగా అపకీర్తి పాలగుదువు. ఎందుకంటే క్రౌంచ పక్షులజంటలో కామ పరవశమైయున్న ఒక (మగ) పక్షిని చంపితివి. 

.తన భావనలో వెల్లుబికిన విషాదంలోనుంచి వచ్చిన  కావ్యమే శ్రీమద్రామాయణము. ఆ శ్లోకమే మొట్టమొదటి శ్లోకంగా చెప్పబడింది. అందుకే వాల్మీకి ఆదికవి అయ్యారు. 

శ్రీ సాయి సత్చరిత కూడా ఒక రకమైన సంఘర్షణతోనే మొదలు పెట్టారు. బాబా కలరా జాడ్యాన్ని తరమడానికి తిరగలిలో గోధుమ పిండిని తీస్తారు. తిరుగలిలో ఉన్న రెండు రాళ్ళే జీవన సమరం. ఈ సమరంలో మనం నలిగిపోతూ ఉంటాము. దీనిలోనుంచి బయటపడే మార్గం గురించి ఆలోచించము.

ఈ అధ్యాయము నుంచి మనము మన జీవితాన్ని ఎలా మార్చుకోవాలో నేర్చుకోవచ్చు. ఈ శ్లోకాలలో ఉన్న మానసిక సంఘర్షణ ఏమిటో తెలుసుకోవాలి. ఈ సంఘర్షణను ఒక యోగంగా ఎలా మార్చుకోవాలో కూడా నేర్చుకోవచ్చు. 

 .

 శ్రీ సమర్థ సద్గురు సాయినాథ్ మహారాజు కి జై ! 

Vishaada Yogam

Bhagavad-Gita starts with Arjuna's despair. The first chapter is called as Arjuna's Grief. we also go through lot of grief everyday in our life. But we have to learn to make this grief as "YOGA". This is the essence of this chapter. To read the chapter, it feels like a regular story just before the war. But if we keenly observe we can learn the deeper meanings of this amazing scripture. This will provide us the essential elements that are required for human existence.

This chapter has 47 verses. The chapter starts when King Dhrutarashtra asks Sanjaya to provide the details of the war. Duryodhana goes to Great Guru Drona and describes the the greatness of army and the names of great warriors. Then all of them were blowing their conchs (sankh) and Arjuna realizes that the war is about to start, asks Srikrishna to take him to the middle of the two armies. He then sees the forces on  both sides and realizes that everyone there belong 

to his clan one way or the other. How can he kill own Great grandfather? How can he kill his own teacher who gave everything to him and loved him equal to or more than his own son? How can I kill my own brothers? Even if I win this war, what good is this win? How horrible are the consequences of war? So many people will die. So many ladies will be without husbands and so many children are going to be without fathers. He says "I do not care even if I die, but I do not want to kill all these people". he drops all his fighting gear and sits in the back of his chariot. Sanjaya concludes this chapter by telling all these details.  

Arjuna is a great warrior. He won so many battles and came out as unbeaten hero. When Dharmaraja wanted to do Raajasuya Yaaga, Arjuna alone defeated so many kingdoms, brought all the wealth to his brother, there by getting the name Dhanunjaya. He even helped the Devatas (Demi Gods) to defeat the Demons. He is so great that he even fought against Parama Siva himself. This great of a warrior when it came to his own people, he felt different. He was in dilemma. Usually if anyone has a difficulty, we feel pity for a little while and move on. When something happens to our own family, whole world falls apart. All the walls crumble. We feel like the ordeal will never end.  Same thing happened to Arjuna also. He killed so many people before but now he feels different and tells Lord Krishna that the war is detrimental, so many will die. 

How Arjuna's grief became Yoga? Because he is expressing his frustration in front of Lord himself who is a Great Guru. That is why this despair became Yoga. There is none other than Sri Krishna who can understand this dilemma of life better. From this grief came a beautiful and complete Bhagavad- Gita.  The great Valmiki before he started the epic Ramayana experienced a strong feeling when two birds died in front of him. He immediately says the following sloka.

mā niṣāda pratiṣṭhā tvamagamaḥ śāśvatīḥ samāḥ! 
yat krauñcamithunādekam avadhīḥ kāmamohitam!! 

You will find no rest for the long years of Eternity For you killed a bird in love and unsuspecting!!  This happened to be the first sloka and he is known as Adikavi (first poet) and later Ramayana emerged. 

Sri Sai Satcharita also was started with some kind of tragedy that is Cholera killing people in Shirdi. Baba used Hand Mill to grind wheat so that he can hold the cholera in the out skirts of Shirdi. There are two stones in the hand mill representing the battlefield of life and we are in the mist of this. We never try to come out of this so called Life's grind. So let us see what we can learn from Bhagavad-Gita and how we can change our lives. We have to us this knowledge to change every thing we do to Yoga.

OM SRI SAMARDHA SAINATH MAHARAJ KI JAI!